Razzia Beverwijk & Velsen-Noord

Lammert was bij zijn verloofde aan de Thomas Wijckstraat 14 te Beverwijk.Zij maakten zich klaar om naar de Kerk te gaan. De Duitsers kwamen in de straat en, ondanks het feit dat Lammert papieren bij zich had waarin vermeld stond dat hij voor de voedselvoorziening werkte, werd hij meegenomen en afgevoerd naar bioscoop de Pont.

In een boek met een beschrijving van het kampleven in Amersfoort kwam ik het volgende tegen: Het was Lammert Bax uit Assendelft die eertijds op het pad tussen de barakken van het Kamp Amersfoort iedere avond bijbellezingen gehouden heeft met een kort gebed ter afsluiting. Dit deed hij tot het uiteindelijke verbod van de SS.

In het boek “Aanslag en Represaille” van de Groninger Harm R. Reinders die opgepakt is bij de Razzia in Bedum staat het volgende: Na het vertrek op 7 juli ’s-Morgens vroeg uit Amersfoort kwam de trein die avond aan in Schkopau een plaats onder Halle in het vroegere Oost-Duitsland. De volgende morgen vroeg worden de jongens eerst ontluisd en moeten douchen. Het kamp ziet er netter uit dan Amersfoort. De kranen en toiletten functioneren tenminste. De jongens moeten om het kamp een prikkeldraadversperring maken. Ze worden weer opgesloten en de moed zakt langzamerhand weer in de schoenen. “Een onzer is handig en weet, nog juist voor de prikkeldraadmuur geheel en al afgegrendeld is, een geslaagde ontsnappingspoging te ondernemen. We hopen dat hij het halen zal, al lijkt het schier onbegonnen werk om hier, in het hartje van het Moffenland, ongezien en ongemerkt de vaderlandse grens te bereiken en te overschrijden”.
Als bijschrift staat er in de kantlijn: “Vermoedelijk is dit Lammert Bax uit Buitenhuizen geweest. Er is later nog een brief van hem uit Buchenwald ontvangen, maar daarna is niets meer van hem vernomen.”

De ontsnapping heeft volgens het mededelingenblad van ex politieke gevangenen "Appel" plaatsgevonden op 15 juli 1944. (Zie kopie in de gegevens van Ted Duin). Lammert is toch weer opgepakt en uiteindelijk in Buchenwald terechtgekomen. Zijn ouders hebben van hem het laatste bericht ontvangen dat was gedateeerd 20 augustus 1944. Dit bericht was verzonden vanuit Sangerhausen in Thuringen, Block 14/10. (Zie kopie in de gegevens van Ted Duin). Sangerhausen was een “Aussenlager” van Mittelbau-Dora zie: http://www.schloss-ellguth.de/lagerlis.htm

In het archief van ITS, de International Tracing Service, te Bad Arolsen vonden we documenten over Lammert.

Op 25 november 1944 meldt de Waffen-SS van Konzentrationslager Mittelbau Abteilung III het volgende in “Veränderungsmeldung 182”: “Der Polizeihäfttling Nr. 0844 – Lammert Bax, geb. 17-11.1920 wirdt umgestellt auf Schutzhäftling und erhält die Nr. 100 495.”

Een “Polizeihäftling” is een in verzekerde bewaring gestelde persoon. Een “Schutzhäftling” is een persoon in preventieve hechtenis of hechtenis ter bescherming van de staatsveiligheid.

In “Veränderungsmeldung 277” van 12 februari 1945 wordt gemeld dat Lammert Bax van het commando Rossla naar het commando Kelbra overgedragen wordt. 4 dagen later wordt hij in Kelbra ingezet.

In “Veränderungsmeldung 322” van 16 maart 1945 wordt nogmaals de overdracht van Rossla naar Kelbra gemeld. Dit wordt echter in “Veränderungsmeldung 325” van 17 maart 1945 dat deze melding abusievelijk gemaakt is.

In Kelbra en Rossla hadden de Nazi’s opslagplaatsen gemaakt voor de gevoelige apparatuur, zoals gyroscopen, die benodigd was voor de productie van de vergeldingswapens V1 en V2 in de “Stollen” (mijngangen) van Mittelbau-Dora.

Op 10 januari 1945 heeft men de Boelcke-Kaserne in Nordhausen in gebruik genomen om daar de door ziekte en uitputting verzwakte gevangen uit Mittelbau-Dora te laten sterven. Ook Lammert is daar terechtgekomen en op 26 maart 1945 gestorven. Bij de bombardementen op Nordhausen op 3 en 4 april 1944 werd de Boelcke-Kaserne ook zwaar getroffen. Lammert was toen al overleden door uitputting.

Voor informatie zie Wikipedia

Genealogische gegevens:

Lammert was verloofd met mejuffrouw Hendrica Stil, geboren 03-03-1924, overleden Beverwijk 11-10-2007. Hendrica huwde circa 02-01-1948 Christiaan Hekman.

De ouders van Lammert zijn: Elis Bax, geboren Assendelft 07-09-1890, overleden 23-03-1978, gehuwd Oostzaan 11-07-1917 Cornelia Lagrouw, geboren Oostzaan 04-01-1890, overleden 15-12-1977.